Verander je echt iets of trap je toch in de valkuil van vermijding?
Herken je dit?
Je begint heel enthousiast met het veranderen van je leefstijl om af te vallen. Je doet een aantal aanpassingen en merkt snel wat resultaat. Dat motiveert je en zo zet je nog even door. Je valt een paar kilo af, totdat je blijft hangen. Zonder dat je je er heel bewust van bent, sluipt oud gedrag er toch weer in. Zodat je na een paar weken weer volledig in je oude patroon zit.
Het gevolg hiervan is dat er wezenlijk helemaal niets verandert in je gedrag en dat je vaak ‘ongemerkt’ iedere keer weer iets zwaarder wordt.
Vroeger ging het bij mij zelf zo. En ook voor veel cliënten is dit gedrag heel herkenbaar.
Hoe komt het toch dat we iedere keer in deze valkuil trappen?
Dat we vaak in dit cirkeltje blijven lopen, heeft te maken met ons brein. Van nature zijn we geprogrammeerd om ons te laten leiden door een beloning of pijnprikkel op korte termijn. Als iets ons een snelle beloning oplevert, dan kiezen we daar vaak voor. En als ons gedrag direct wordt afgestraft met een negatieve ervaring dan doen we het juist niet. Daarom hebben we al een koek gepakt als die ons wordt aangeboden en trekken we onze hand juist automatisch in als we vuur voelen.
Crashen
Als je daarbij de vertaling maakt naar afvallen, zijn heel veel crash diëten hier een mooi voorbeeld van. Daarbij neem je bijvoorbeeld maaltijdvervangers die je op korte termijn laten geloven dat je geen honger hebt en doordat je een enorm energietekort krijgt, val je snel af. Het fijne gevoel van dat snelle resultaat is een korte termijn beloning. Het voelt fijn om snel resultaat te zien. En daardoor laten veel mensen zich verleiden om hieraan te beginnen.
Terwijl bijna iedereen weet dat een crash dieet geen oplossing is voor de lange termijn. Dat het bakken met geld kost. En dat je er al helemaal geen gezonde relatie met eten door ontwikkelt. Toch zijn er legio mensen die eraan beginnen. Bizar eigenlijk he 😉.
Korte termijn
Ons brein is dus vooral bezig met prikkels op de korte termijn. Toch verlangen we naar een oplossing voor de lange termijn. Maar die oplossing vraagt meer van ons. Daarvoor is het nodig om structureel je gedrag te veranderen. Je hebt een nieuw ‘normaal’ nodig. En het echt veranderen van gedrag kost moeite en tijd.
Ook dit is niet echt nieuws, denk ik. Bijna iedereen weet dat je nieuwe blijvende gewoontes nodig hebt als je uit de dieet cirkel wil stappen.
Bij iedere verandering, dus ook bij het veranderen van je leefstijl, zijn de eerste stapjes vaak het gemakkelijkst.
Denk bijvoorbeeld aan:
- Meer vezels eten.
- Meer water drinken.
- Eetwissels toepassen
Voor veel mensen zijn deze veranderingen wel te doen.
Eetdrang
Maar zodra het moeilijker wordt. En het belangrijk wordt om naar onszelf te kijken, haken we vaak af.
De belangrijkste reden waarom we te zwaar zijn, gaat niet over WAT we eten, maar WAAROM we eten. We hebben vaak last van eetdrang. En eetdrang aanpakken gaat over onszelf. Over de manier waarop we met ons leven en onszelf omgaan. Dat is veel minder gemakkelijk dan een eetwissel toepassen.
Echt wezenlijk iets veranderen, vinden we vaak lastig en spannend. En die gevoelens voelen we liever niet. Daarom geeft ons brein op die momenten graag toe aan de ‘verleiding van vermijding’.
Vermijden
Als we iets spannend of moeilijk vinden, willen we hier liefst zo snel mogelijk van weg. Het spannende of moeilijke gevoel kun je zien als een pijnprikkel op korte termijn die we willen vermijden. Ons brein is hier goed in getraind.
Vermijden doen we door:
- Te proberen om een gevoel of situatie te voorkomen. Denk bijv. aan een etentje skippen of bepaalde voedingsmiddelen niet in huis halen, omdat we willen afvallen.
- Onszelf af te leiden. Denk bijv. aan Netflixen als we moe zijn of je kop in het zand steken.
- Onszelf verdoven. Denk hierbij bijv. aan eten, troostshoppen, drinken, overmatig sporten.
Allemaal manieren om even niet te voelen wat er is. En ook allemaal dingen die op korte termijn even lijken te werken. Maar die op lange termijn niets oplossen.
Het valt ons vaak helemaal niet op
Dat we op deze manier onszelf voor de gek houden, valt ons vaak helemaal niet op. Daarom is het ook zo waardevol om een coach te hebben die met je meedenkt 😉.
Dit weekend hoef ik niet af te vallen
Zo sprak ik vorige week een cliënte die al een week of 7 blijft hangen op hetzelfde gewicht. Zolang het leven op rolletjes loopt, is er niet zoveel aan de hand en valt ze prima af. Maar zodra het anders loopt, valt ze iedere keer terug in oud gedrag.
Ze vertelde me dat ze ziek was geweest en merkte dat bepaalde gewoontes, over hoe ze met zichzelf om ging, weer de kop op staken. Toen ik vroeg of dit ook invloed had op haar eetgedrag, zei ze ‘Nee, hoor. Ik ben er niet meer door gaan eten ofzo. Afgelopen weekend heb ik tegen mezelf gezegd dat ik deze week even niet hoefde af te vallen en heb ik gewoon wat extra’s genomen en daar heb ik vrede mee’.
Herken je wat hier gebeurt?
Ik vroeg haar of ze hier ook echt vrede mee had. Ze staat immers al 7 weken stil. En ze wil deze zomer graag nog een kilo of 8 afgevallen zijn. Ben je dan toch niet stiekem bezig om jezelf af te leiden (deze week hoef ik niet af te vallen?) en te verdoven (ik het het zo zwaar gehad, ik gun mezelf wat extra’s?)
Welk resultaat heb je komende zomer bereikt als je iedere keer op deze manier met tegenslag om blijft gaan 🤔? Voor deze cliënte was dit een enorme eye opener.
Ik ben zo goed aan het bewegen
Een andere cliënte gaf aan dat ze niet afviel en maar niet begreep waarom niet. Ze hield bij wat ze at en ze was meer gaan sporten. Dat klinkt op zich hartstikke goed. Maar toen ik haar vroeg wat er in haar eetgedrag nu daadwerkelijk veranderd was ten opzichte van toen ze startte met het traject, bleek er niet zo heel veel gewijzigd te zijn. Ze hield wel bij wat ze at, maar ze at eigenlijk nog steeds hetzelfde.
Door tegen zichzelf te zeggen dat ze goed bezig was, omdat ze meer bewoog en opschreef wat ze at, vermeed ze om daadwerkelijk de aanpassingen te doen in haar eetgedrag die nodig zijn om af te vallen.
Het helpt enorm om zelf eens stil te staan bij de manier waarop jij hiermee omgaat.
Zet jij echt de stappen die nodig zijn voor jouw slanke ontspannen nieuwe normaal? Of merk je dat je stiekem toch heel vaak toegeeft aan de verleiding van vermijding 😉.
Ik ben benieuwd!